U nedelju, 27. aprila 2025. godine, Austrija će obeležiti veliki jubilej: osamdeset godina od obnove svoje nezavisne i demokratske države.
Nakon užasa Drugog svetskog rata i perioda anšlusa sa nacističkom Nemačkom, ovaj datum predstavlja simbol novog početka – temelj na kome je izgrađena moderna Austrija.
Na današnji dan pre osam decenija, 27. aprila 1945. godine, proglašena je nezavisnost Austrije. Privremena vlada koju je predvodio socijaldemokrata Karl Renner usvojila je Deklaraciju o nezavisnosti, kojom je Austrija proglasila ništavnim anšlus iz 1938. godine i vratila se na vrednosti Prve republike osnovane 1918. godine.
Težak put obnove
Austrija je 1945. godine ležala u ruševinama. Beč i drugi gradovi bili su gotovo potpuno razoreni, privreda uništena, a stanovništvo iscrpljeno ratom. Ipak, politički i društveni konsenzus oko izgradnje demokratske države bio je snažan.
Već u novembru iste godine održani su prvi slobodni izbori, a novo ustavno uređenje postavilo je mehanizme koji su imali za cilj da spreče svaki oblik diktature i totalitarizma. Koncept savezne države i parlamentarne demokratije postao je centralni stub novog poretka.
Od obnove do prosperiteta
Tokom narednih decenija, Austrija je prošla neverovatnu transformaciju. Zahvaljujući modelu socijalnog partnerstva, ekonomija je ubrzano rasla, a društvena stabilnost postala je zaštitni znak zemlje. Potpisivanjem Državnog ugovora 1955. godine i proglašenjem trajne neutralnosti, Austrija je stekla potpunu suverenost i jedinstvenu međunarodnu poziciju.
Danas je Austrija jedna od najbogatijih, najstabilnijih i najprosperitetnijih zemalja na svetu – zahvaljujući temeljima postavljenim upravo 1945. godine.
Obeležavanje jubileja i poruke za budućnost
Povodom 80. godišnjice, širom zemlje organizuju se brojne svečanosti. Centralna državna proslava biće održana u Beču, uz prisustvo najviših predstavnika političkog, društvenog i kulturnog života. Planirane su izložbe, komemoracije, predavanja i koncerti koji će podsetiti na značaj 27. aprila za austrijsku istoriju.
U svojoj svečanoj poruci građanima, predsednik Austrije Aleksander Van der Belen naglasio je:
“Sloboda, ljudska prava i demokratija nisu dati sami po sebi. Za njih su se generacije borile i ta borba mora da se nastavi – svakog dana. Setimo se 1945. godine ne samo kao istorijskog trenutka, već i kao opomene da naše vrednosti moramo neprestano čuvati i negovati.”
Jubilej dolazi u trenutku globalnih izazova, od geopolitičkih tenzija do unutrašnjih društvenih podela. Zato današnje obeležavanje nije samo pogled u prošlost, već i snažno podsećanje na potrebu za jedinstvom, dijalogom i očuvanjem demokratskih temelja na kojima Austrija stoji već osamdeset godina.