Iako vlada večna zima u njenoj unutrašnjosti – sa temperaturama znatno ispod nule – Ajsrajzenvelt (Eisriesenwelt) tokom letnjih meseci postaje idealno utočište za one koji žele da pobegnu od visokih temperatura i dožive nešto zaista nesvakidašnje.
U planinskim visinama iznad austrijskog mesta Verfen, na nadmorskoj visini od preko 1.600 metara, krije se najveća ledena pećina na svetu – Eisriesenwelt, što u prevodu znači „Svet ledenih divova“. Ova spektakularna prirodna atrakcija duga je više od 40 kilometara i godišnje privlači desetine hiljada posetilaca koji traže osveženje tokom toplih letnjih dana.
Posetioci mogu obići deo pećine uz stručne vodiče, opremljeni lampama i toplom odećom, jer čak i leti temperatura u pećini ostaje ispod nule. Obilazak traje oko 75 minuta i obuhvata najspektakularnije ledene sale i hodnike.
Od zaborava do svetske atrakcije
Do kraja 19. veka, Eisriesenwelt je bila potpuno nepoznata. Zbog nepristupačne lokacije u visokim Alpima i opšteg manjka interesovanja za speleologiju, pećina je ostala van ljudskog domašaja sve do 1879. godine. Tada je salcburški prirodnjak Anton von Posselt-Czorich kročio 200 metara u mrak pećine i zabeležio njeno postojanje u časopisu Alpenverein. Ipak, njegova otkrića ubrzo su pala u zaborav.
Tek 1913. godine, uz entuzijazam Aleksandra fon Mörka i grupe pionira speleologije, započinje ozbiljnije istraživanje pećinskog sistema. Nakon Prvog svetskog rata, istraživači poput Fridricha i Roberta Oedla i Waltera Czernigaotkrivaju kilometre pećinskih prolaza i ledničkih dvorana.
Turistički razvoj pod ekstremnim uslovima
Prvi koraci ka turističkoj valorizaciji napravljeni su 1920. godine, izgradnjom planinarske kuće i osnovnih pristupnih staza. Već 1924. godine, ledeni deo pećine postaje pristupačan uz pomoć drvenih platformi, a godinu dana kasnije podignuto je i sklonište nazvano po Friedrichu Oedlu, u znak zahvalnosti za njegov doprinos.
Do 1950-ih, do pećine se moglo stići isključivo peške. Tek 1955. godine puštena je u rad žičara koja olakšava uspon iz doline – od 1084 m do 1586 m nadmorske visine – za svega nekoliko minuta.
Danas pećinom upravlja Salzburški savez za speleologiju, dok su zemljište u vlasništvu Austrijskih saveznih šuma. Deo prihoda od ulaznica i dalje ide upravo njima.
Prirodni fenomen u večnom razvoju
Eisriesenwelt nije samo najveća, već i jedna od najimpresivnijih ledenih pećina u svetu. Nastala je tokom miliona godina, kroz prirodne procese hemijskog rastvaranja krečnjaka i erozije podzemnih voda. Iako su mnogi delovi pećine danas stabilni, formiranje manjih prolaza i dalje traje.
Ono što čini ovu pećinu jedinstvenom jeste njen dinamički karakter: hladan zimski vazduh ulazi kroz niže otvore i hladi pećinu ispod nule, dok se na proleće otopljena voda sliva kroz pukotine i pretvara u led. Tako nastaju monumentalne ledene formacije koje se iz godine u godinu obnavljaju.